Allergenen
Wat zijn allergenen?
Een allergeen is een stof welke allergische reacties oproept bij mensen die daarvoor gevoelig zijn. Bij een voedselallergie worden antistoffen aangemaakt tegen eiwitdelen in bepaalde voedingsproducten. Allergische reacties komen op bepaalde producten vaker voor dan op andere producten.
Allergenen
Europese wetgeving heeft veertien stoffen als allergeen benoemd, namelijk: gluten (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, khorasantarwe), schaaldieren, ei, vis, pinda, soja, melk (inclusief lactose), noten (8 soorten), selderij, mosterd, sesam, sulfiet, lupine en weekdieren.
- Glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, khorasantarwe/ kamut)
- Schaaldieren
- Eieren
- Vis
- Pinda
- Soja
- Melk (inclusief lactose)
- Noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten)
- Selderij
- Mosterd
- Sesamzaad
- Zwaveldioxide en sulfiet bij concentraties van meer dan 10 mg SO2 per kilo of liter.
- Lupine
- Weekdieren
Enkele stoffen gemaakt van bovenstaande 14 allergene ingrediënten hoeven niet vermeld te worden. Dit is opgenomen in een wettelijke lijst met uitzonderingen.
Allergenenposter, ontwikkeld door Unilever en Allergenen Consultancy.
LeDa-allergenenlijst (voormalig ALBA)
De LeDalijst was een lijst met 24 stoffen die voedselallergie of -overgevoeligheid kunnen veroorzaken. Deze allergenenlijst omvatte de veertien stoffen uit de Europese wetgeving maar ook tien extra stoffen. Dit waren lactose, cacao, glutamaat, kippenvlees, rundvlees, varkensvlees, koriander, mais, peulvruchten en wortel. De lijst wordt beheerd door het Voedingscentrum. In de zomer van 2017 is gestopt met het opvragen van deze 10 bovenwettelijke allergenen in de LevensmiddelenDatabank (LeDa). Daarmee is de allergeneninformatie in de LeDa databank beperkt tot de wettelijke allergenen.
ALBA was de voorloper van LeDa en in 2009 opgegaan in LeDa. In de beginjaren van ALBA, voordat Europese allergenenwetgeving bestond, stonden 38 stoffen op deze lijst. In 1998 is het opvragen van sacharose, fructose, sorbinezuur en BHA/ BHT gestopt. Later is de lijst nog verder ingekort en teruggebracht naar 29 stoffen. Hierbij zijn stoffen als azokleurstoffen, kaneel, benzoëzuur, gist, umbelliferae en vanilline geschrapt. Deze stoffen zijn van de lijst afgevoerd vanwege onvoldoende wetenschappelijk onderbouwing. Bij de overgang naar LeDa is de interpretatie van enkele groepen van allergenen ook aangepast naar het wettelijke kader zoals bij melk, noten en schelpdieren. De interpretaties van de wettelijke allergenen zijn ook terug te vinden in een toelichtend document welke gratis te downloaden is op de website van het Voedingscentrum.
Nieuwe allergenenlijst en sjabloon
Omdat de LeDa lijst nu gelijk is aan de wettelijke lijst met allergenen, is de LeDalijst als basis voor allergeneninformatie weggevallen. Toch is er behoefte aan houvast bij het opstellen van productspecificaties, technische fiches en questionnaires. In de praktijk blijkt dat niet alleen de LeDa-lijst nog steeds als sjabloon wordt gebruikt maar dat veel van de stoffen, welke ooit op de ALBA lijst hebben gestaan, nog steeds opgevraagd worden binnen de keten. Dit levert een onnodige administratieve last op.
Allergenen Consultancy heeft een nieuw en gratis sjabloon ontwikkeld met als doel:
- uitwisseling van allergenen-informatie in de keten te standaardiseren en
- een kwantitatieve risico-inschatting van kruisbesmetting met allergenen (conform VITAL) mogelijk te maken