Allergenen recalls 2018: situatie ongewijzigd

Foutieve allergeneninformatie en verwisseling blijken in 2018 nog steeds de belangrijkste oorzaken voor het terugroepen van producten uit de schappen. Het totaal aantal allergenenmeldingen is gelijk aan 2017. Er blijkt dus ruimte voor verbetering van het allergenen managementsysteem van bedrijven. Verbetering is wel zichtbaar bij de NVWA: zij meldt sneller en meer ten opzichte van het jaar ervoor.

Aandeel allergenen nog steeds het grootst

De NVWA heeft in totaal 103 food-gerelateerd recalls in 2018 gepubliceerd. Bij 41 (40%) daarvan waren allergenen de oorzaak van de terugroeping.  Daarna volgden ziekteverwekkende bacteriën met 34 meldingen. Productvreemde delen en chemische contaminanten waren iets minder vaak (respectievelijk 14 en 9 keer) de reden voor een product recall. 

Figuur 1: Food recalls 2018 op NVWA website

Oorzaakanalyse

Een goed allergenen managementsysteem bestaat uit 5 basispijlers:

1. Grondstofinformatie van de leverancier
2. Receptuurbeheer
3. Ontwerp van het etiket (op basis van pijler 1 en 2)
4. Voorkom verwisseling van grondstoffen, halffabriacaten of etiketten. Bij verwisseling komt de informatie van het etiket neit overeen met de samenstelling van het verpakte product. 
5. Voorkom kruisbesmetting/ onbedoelde aanwezigheid en voer kwantitatieve risicobeoordeling uit (op basis van VITAL®)

Kruisbesmetting met allergenen bleek slechts in een beperkt aantal gevallen de oorzaak van een allergenen recall. Het valt op dat in 2018 verwisseling (pijler 4) de belangrijkste reden (55%) voor een melding was. Op de voet gevolgd door foutieve productinformatie (32%, pijler 1 t/m 3). Fabrikanten zullen hun allergenenmanagement moeten verbeteren door naast de focus op hygiëne, vooral de ondersteunde processen en informatiestromen te optimaliseren. 

Figuur 2: Oorzaak analyse allergenen recalls food 2018

Wat opvalt

Het aantal meldingen met oorzaak allergenen is ten opzichte van 2017 niet gewijzigd, maar alleen procentueel gedaald door stijging van het aantal recalls met microbiologische of chemische oorzaak. Ook in de oorzaken zijn geen grote verschuivingen zichtbaar: verwisseling en informatie op het etiket blijven ook in 2018 de belangrijkste redenen van terugroepingen.

Elf van de veertien wettelijke allergenen kwamen voor in de meldingen van 2018. Over de allergenen vis, lupine en weekdieren zijn geen meldingen geweest. Dit was ook het geval in 2017. In de top drie van de meest veelvoorkomende allergenen bij de recalls in 2018, staan net als in 2017, melk, gluten en selderij (respectievelijk 11, 8 en 7 keer gemeld). Met stip op een gedeelde tweede plaats komt mosterd, waar in 2017 geen meldingen van waren.

Vleesproducten en- bereidingen waren het vaakst aan de beurt bij een allergenen recall (12 keer), gevolgd door de productgroep maaltijdpakketten (9 keer) en brood (6 keer). Bij vier van de maaltijdpakketten ging het om een samengesteld pakket met verse groenten en saus.

NVWA meldt sneller en meer, maar nog niet alles

Niet alle allergeen-gerelateerde recalls waren op de NVWA-site te vinden. Zes meldingen kwamen via andere bronnen. Dit is echter minder dan het jaar ervoor. Ook zijn de meldingen veel sneller geplaatst door de NVWA. De verbetering die beloofd is in het televisieprogramma 'Kassa' is ook waargemaakt.

Productwaarschuwing.nl is de enige site die alle allergenen recalls heeft gemeld en vrijwel altijd als eerste.

Op de NVWA website kan bij het doorzoeken van recalls gebruik gemaakt worden van een filter, o.a. met keuze ‘allergenen’. Bij het gebruik van het filter ‘allergenen’ worden maar 37 van de 41 allergeen-gerelateerde recalls teruggevonden. Ook het filter ‘voedselinfectie’ werkt niet goed; maar 23 van de 34 voedselinfectie-gerelateerde recalls worden weergegeven.

Bronnen:

Stichting VoedselAllergie https://www.voedselallergie.nl/alerts.html
Nederland Anafylaxis Netwerk (NAN) http://www.anafylaxis.nl/ 
Productwaarschuwing.nl https://www.productwaarschuwing.nl/?s=allergie 
NVWA https://www.nvwa.nl/onderwerpen/veiligheidswaarschuwingen/overzicht-veiligheidswaarschuwingen